LƯỢC SỬ VÙNG ĐẤT KAMPUCHEA KROM - Phần Hai

Người Khmer Krom là dân tộc hiền lành, chất phát, 99% theo đạo Phật, Hệ phái Nguyên Thủy (Therāvada). Về cuộc sống, người Khmer Kampuchea Krom có lối sống, thói quen, tập tục, văn hóa hoàn toàn tương đồng với người Khmer ở Kampuchea, chỉ khác người Khmer ở Kampuchea đôi chút về cách ăn mặc và giọng nói.

Ở Kampuchea Krom có hơn 560 chùa Phật giáo, với khoản 20 000 (hai mươi ngàn) vị sư. Chùa chiềng và chư tăng là linh hồn của dân tộc Khmer Kampuchea Krom. Chùa chiềng là nơi tập hợp của cộng đồng, là cơ sở giáo dục văn hóa, là nơi đào tạo nhân lực, là nơi cung cấp tin tức, v.v…

Cộng đồng người Khmer Kampuchea Krom giao tiếp với nhau bằng tiếng Khmer và chữ Khmer. Tuy nhiên, khi sử dụng trong công việc hành chính thì sử dụng chữ Yuon và tiếng Yuon.

VỀ VĂN HÓA

Trung tâm truyền bá văn hóa quan trọng nhất của người Khmer Kampuchea Krom nằm trong hơn 560 ngôi chùa. Chính các ngôi chùa này là cơ sở vững chắc trong việc bảo vệ dân tộc, văn hóa, chữ viết, ngôn ngữ, và phong tục, tập quán, truyền thống của người Khmer Krom được tồn tại đến ngày hôm nay.

Người mẹ Khmer dạy các con chữ viết

Việc học tập văn hóa, chữ viết Khmer chỉ có thể thực hiện trong ngôi chùa Khmer. Chính quyền Thực dân Việt Nam không cho phép mở trường học dạy tiếng Khmer ở Phum Srok. Tuy nhiên, đối với người Hoa, họ có thể mở lớp dạy tiếng Hoa cho con em người Hoa bất cứ nơi nào họ muốn.

Người Khmer Kampuchea Krom rất tôn trọng phong tục tập quán của mình. Tất cả các phong tục tập quán đều được người Khmer Krom bảo tồn hết sức mạnh mẽ. Các lễ, hội vẫn được giữ theo nét truyền thống của dân tộc, ví dụ như lễ cưới, lễ tang, các lễ của Phật giáo, Lễ Jol Jhnam Thmey, Lễ Pchum Bend, Ork Ombork, …

Về cách ăn mặc, có sự thay đổi rất nhiều, do Thực dân Yuon bắt buộc người Khmer Kampuchea Krom phải ăn mặc theo truyền thống Yuon. Các cháu nữ học sinh phải mặc áo dài khi đi học. Như vậy, việc ăn mặt theo truyền thống Khmer là rất ít, hầu như không còn nữa.

VỀ KINH TẾ

Lĩnh vực kinh tế quan trọng nhất của người Khmer Kampuchea Krom là nông nghiệp. Người Khmer Kampuchea Krom có gần 95% là nông dân, tuy nhiên, đời sống của người Khmer Krom bao đời nay vẫn gặp nhiều thiếu thốn, do các sản phẩm nông nghiệp phải chịu sử quản lý chặt chẽ và chính sách kìm hãm kinh tế người Khmer Krom của chính quyền Thực dân Yuon.

Năm 1975, Cộng sản Việt Nam quản lý toàn bộ đất nước Việt Nam. Cũng từ đó, chính quyền Thực dân Việt Nam tiến hành tịch thu, chiếm đoạt ruộng đất của người Khmer Kampuchea Krom cho xác nhập và các hợp tác xã. Song song với đó, chính quyền Thực dân Yuon bắt đầu điều động người dân đào kênh, mà chính quyền Cộng sản Yuon gọi là Chính sách tưới tiêu nông nghiệp. Tuy nhiên, sau khi đào kênh rạch xong, chính quyền Yuon cho người Yuon đến sinh sống trên bờ kênh, và tiến hành chia lại ruộng đất, lấy đất người Khmer cho người Yuon. Cũng kể từ đó, người Khmer Kampuchea Krom phải bị mất đất đai và trở thành những người nghèo khổ, không có  đất sản xuất và cũng không có nghề nghiệp cụ thể và phải chấp nhận đi làm thuê cho Yuon ở các khu vực khác. Riêng người Yuon thì họ càng thâm nhập vào khu vực người Khmer sinh sống và ngày càng có nhiều đất đai hơn.

Ngày nay, người Khmer Krom phải chịu nghèo đói, còn người Yuon (không rỏ có tiền bạc từ đâu) bắt đâu mua đất đai, vườn tược còn dư chút ít của người Khmer Krom. Người Khmer Krom phải trở thành những người nghèo khổ, làm thuê, ở đợ trên đất đai của chính mình. Riêng các công ty, xí nghiệp thì chính quyền Yuon không đăt ở khu vực có người Khmer Krom sinh sống.