Giao thừa và lịch năm mới Mome Sapdasak

Phật giáo đã tồn tại được 2558 năm, tính đến ngày rằm tháng Visak sang ngày 1 roch tháng Visak năm Mome Sapdsak (Ất Mùi) tới đây, Phật giáo được 2559 năm.

Năm Mome Sapdsak (មមែ​សប្ដស័ក - Ất Mùi) này, giao thừa  sẽ diễn ra vào ngày thứ Ba, ngày 11 roch tháng Chetr, nhằm ngày 14 tháng 4 năm 2015, lúc 14 giờ 02 phút.

Chư thiên hộ trì năm mới:

Chư thiên hộ trì năm mới tên Reakyéasah Tevy (រាគ្យសៈទេវី) là con thứ 3 của Đại Phạm Thiên Kapila (កបិល​មហាព្រហ្ម).

Ngài mặc áo màu đen, tai đeo hoa sen, cổ đeo vòng ngọc Manorā (មនោរា).

Vật thực của ngài là Lohit (លោហឹត), tức thứ nước có màu đỏ thẫm (nước trái cây, nước ép hoa quả có màu đỏ thẫm).

Tay phải Ngài cầm cây đinh ba (ត្រីសូល៍), Tay trái cầm cung tên (ធ្នូ).

Ngài sử dụng Assatara (អស្សតរ), tức Ngựa làm phương tiện cưỡi.

Ba ngày mừng năm mới:

Thứ Ba, ngày 11 roch tháng Chetr, nhằm ngày 14 tháng 4 năm 2015, lúc 14 giờ 02 phút là ngày vào năm mới, năm Mome (មមែ - năm Mùi), gọi là ngày Maha Sangkran (មហា​សង្ក្រាន្ត - Mahā Saṅkrānda)

Thứ Tư, ngày 12 roch tháng Chetr, nhằm ngày 15 tháng 4 năm 2015 là Ngày Vearéah Vanabat (វរៈ​វ័នបត), tức ngày không gì cả, ngày Chư thiên hộ trì năm cũ hoàn thành nhiệm vụ trong coi Trái đất, nhưng Chư thiên hộ trì năm mới chưa đảm nhiệm.

Thứ Năm, ngày 13 roch tháng Chetr, nhằm ngày 16 tháng 4 năm 2015, lúc 18 giờ 21 phút và 36 giây là Vearéah Lerng Sak (វរៈ​ឡើង​ស័ក), chính thức bước vào năm mới Mome Sapdsak (Ất Mùi), Culāsakaraj (ចុល្ល​សករាជ - Tiểu lịch) 1377, Mahāsakaraj  (មហា​សករាជ - Đại lịch) 1937.

Trong không khí chào đón giao thừa, mọi người hãy chuẩn bị bàn hoa với nhang, đèn, nước hoa và các vật cao quý. Hãy thắp nhang, đèn, nhớ ơn Tam bảo và chuẩn bị chào đón Chư Thiên hộ trì năm mới.

Cũng trong không khí này, kính mong quý vị từ bỏ tâm tạp nhiễm, cố giữ tâm trong sạch và cố gắng thực hành các giới thiện gồm: Từ, Bi, Hỷ, Xã, và Trí Tuệ và làm phước thiện theo truyền thống ông bà. Hãy cố giữ Ngũ giới, là năm giới cơ bản của Phật tử cho liên tục, đừng để đứt đoạn, Chư Thiên Năm mới sẽ hộ trì quý vị và gia đình được hạnh phúc, an lạc, sức khỏe, và sung túc trong suốt năm mới này.

 Gieo quẻ đầu năm:

Giao thừa năm nay rơi vào ngày Thứ Ba (អង្គារ), là ngày Sao Hỏa chiếu mạng, quẻ tiên đoán năm nay ở các thành phố lớn sẽ xuất hiện nhiều tai ương, nhất là hỏa hoạn. Cũng xuất hiện nhiều kẻ cướp ác ôn, lòng dạ thâm độc, tàn bạo. Con người sẽ xấu tính hơn và sẽ có nhiều bệnh tật nhất. Nhiều người sẽ phải bị đau khổ và chết chóc vì bệnh tật, số khác thì chết vì chiến tranh. Trái đất bị khô hạn.

Ngày thứ hai của năm mới rơi vào Thứ Tư (ពុធ), là ngày Sao Thủy chiếu mạng, quẻ tiên đoán năm nay gạo lúa, hoa quả, vật lực lên giá cao, lòng người nóng nãy. Phần lớn phụ nữ phải rời đi xứ khác.

Ngày thứ ba của năm mới rơi vào Thứ Năm (ព្រហស្បត្ណិ), là ngày Sao Mộc chiếu mạng, quẻ tiên đoán năm nay, những người có giữ giới, những bậc tu hạnh sẽ giữ phạm hạnh hết sức tốt đẹp.

Các ngày lễ trong năm:

Năm nay là năm nhuận, Nguyệt lịch (ចន្ទ​គតិ), tức Âm lịch sẽ có 13 tháng với 386 ngày. Năm Dương lịch (សុរិយគតិ) sẽ có 365 ngày. Tháng 2 năm 2016 sẽ có 29 ngày.

Nhập Hạ (ចូល​ព្រះវស្សា) vào ngày Thứ Sáu, 1 roch tháng Tuteyasath (Dutiyāsāddh -ទុតិយាសាឍ), nhằm ngày 31 tháng 7 năm 2015.

Phum Bend (ភ្ជុំ​បិណ្ឌ) hay Donta, vào ngày Thứ Hai, 15 roch tháng Pheaktrabod​ (ភទ្របទ), nhằm ngày 12 tháng 10 năm 2015. (Sẽ tổ chức trong ba ngày là ngày 11, 12, và 13 tháng 10 năm 2015).

Xuất Hạ (ចេញព្រះ​វស្សា) vào ngày Thứ Ba, 15 kert tháng Assuch (អស្សុជ), nhằm ngày 27 tháng 10 năm 2015.

Mùa Dâng y Kathiṇa (កឋិនកាល) sẽ được bắt đầu từ ngày Thứ Năm, 1 roch tháng Assuch (អស្សុជ) nhằm ngày 28 tháng 10 năm 2015 đến ngày 15 kert tháng Kaddek (កក្ដឹក), nhằm ngày 25 tháng 11 năm 2015.

Lễ Ork Ombork, Đua Touk Ngo và Cúng  trăng (អក​អំបុក ប្រណាំង​ទូកង និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ) vào ngày Thứ Năm, 15 kert tháng Kaddek (កក្ដឹក), nhằm ngày 25 tháng 11 năm 2015. (Sẽ tổ chức trong ba ngày là ngày 24, 25 và 26 tháng 11 năm 2015).

Trân trọng cảm ơn nhà nghiên cứu Thạch Phene đã đóng góp bài viết này